یکی از قطعات مهم که نقشی کلیدی در تصفیه گازهای آلاینده خودرو دارد، کاتالیزور یا کاتالیست است. کاتالیزور، جزئی از سیستم اگزوز خودرو است و گازهای آلاینده و خطرناک را به گازهای بی‌خطر و کم‌خطر تبدیل می‌کند. اما با گذشت زمان، کارایی این قطعه کاهش می‌یابد و باید تعویض شود. اما به‌دلیل قیمت بالایی که دارد، می‌توان آن را سرویس کرد تا کارایی اولیه خود را بدست آورد. شستشوی کاتالیزور یکی از راهکارهایی است که برای احیای این قطعه بااهمیت در خودرو بکار گرفته می‌شود. البته باید بدانید که شستشو و سرویس کاتالیزور، همیشه کارساز نیست و گاهی اوقات باید به فکر خرید و جایگزینی یک کاتالیزور جدید باشید.
کاتالیزور چیست و چه عملکردی دارد؟
قبل از اینکه در مورد شستشوی کاتالیزور صحبت کنیم، بهتر است کمی بیشتر با این قطعه آشنا شوید. کاتالیزور به‌عنوان قطعه‌ای که برای کاهش آلایندگی خودرو، طراحی و نصب شده است، شناخته می‌شود. این قطعه با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، قادر است که گازهای سمی و آلاینده‌ای که در موتور خودرو تولید می‌شود را به‌وسیله یک فرآیند شیمیایی به گازهای بی‌خطر و غیرسمی تبدیل کند. در این فرآیند گازهایی چون مونوکسید کربن، هیدروکربن‌ها و اکسید ازت به دی‌اکسید کربن، آب و ازت تغییر حالت پیدا می‌کنند. کاتالیزور، ساختاری اسفنجی شکل دارد که فلزاتی چون پلاتین، پالادیم و رودیم در ساخت آن استفاده شده است. همچنین محل نصب این قطعه، پس از دهانه خروجی موتور است و به‌همین دلیل، گرمای لازم برای انجام فرآیندهای شیمیایی مورد نیاز خود را از این طریق تامین می‌کند.
چرا شستشوی کاتالیزور لازم است؟
شرکت‌های تولیدکننده کاتالیزور، عمر این قطعه را بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار کیلومتر کارکرد خودرو اعلام کرده‌اند. اما در واقعیت شاهد این هستیم که کاتالیزور خودرو، زودتر از موعد دچار مشکل می‌شود و باید تعویض شود. این اتفاق در کلانشهرها به دلیل ترافیک زیاد، بیشتر رخ می‌دهد و عوامل مختلفی در آن دخیل هستند.
اما چگونه می‌توان بر عمر مفید کاتالیزور اضافه کرد و کاری کرد که این قطعه مهم زودتر از موعد خراب نشود؟ یکی از راه‌های اساسی برای افزایش طول عمر کاتالیزور، شستشوی آن است. شستشوی کاتالیزور موجب می‌شود که هرگونه آلودگی از شبکه اسفنجی آن زدوده شود و این قطعه درست مانند روز اول کار کند و به حداکثر کارایی خود برسد.
دلایل خرابی کاتالیزور چیست؟
همانطور که گفتیم، عوامل مختلفی سبب خرابی پیش از موعد کاتالیزور می‌شوند. برخی از اصلی‌ترین این عوامل شامل موارد زیر هستند.
-
وجود اشکال در سیستم احتراق خودرو
عدم کارکرد صحیح سیستم احتراق خودرو، موجب می‌شود تا میزان گازهای آلاینده خروجی موتور بیشتر از حد معمول شوند و این حجم آلاینده زیاد، وارد کاتالیزور شود. هر کاتالیست، ظرفیت کاری مشخصی دارد و نمی‌تواند بیش از حد ظرفیت، عمل تصفیه گازهای آلاینده را انجام دهد. در نتیجه این آلاینده‌ها درون کاتالیست تجمع و رسوب می‌کنند. درصورتی‌که اقدام به موقع برای شستشوی کاتالیزور انجام نگیرد، باید به فکر تعویض آن باشید.
همچنین گاهی اوقات، ایراد در سیستم احتراق خودرو، موجب می‌شود که مقداری سوخت خام از موتور خارج شود و بر اثر دمای زیاد در دهانه کاتالیزور، آتش بگیرد. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، شبکه اسفنجی کاتالیست، ذوب می‌شود و دیگر قابل تعمیر نیست و باید به فکر یک کاتالیزور جدید باشید.
-
استفاده از سوخت نامرغوب
کیفیت سوختی که در ایران تولید می‌شود، پایین‌تر از استانداردهای جهانی است. همین امر موجب می‌شود تا بر روی کاتالیزور تاثیر منفی داشته باشد و از عمر مفید آن بکاهد. سوخت بی‌کیفیت، احتراق کاملی درون سیلندر ندارد و آلاینده بیشتری تولید می‌کند. این آلاینده‌ها پس از خروج از موتور، وارد کاتالیزور می‌شوند و به مرور شبکه اسفنجی آن را مسدود می‌کنند. در نتیجه بهتر است در فواصل زمانی معین، برای شستشوی کاتالیزور خودروی خود، به یکی از مراکز معتبر سرویس و تعمیرکاتالیزور مراجعه کنید.
-
استفاده از کاتالیزور بی‌کیفیت
کیفیت کاتالیزور، نقش مهمی در کارایی آن دارد. هرچه کیفیت کاتالیزور بالاتر باشد، طول عمر بیشتری خواهد داشت. اما کاتالیزورهای نامرغوب و بی‌کیفیت، به‌دلیل اینکه از مواد ارزان‌قیمت در ساخت آن‌ها استفاده شده است و طراحی مناسبی ندارند، خیلی زود دچار مشکل می‌شوند و باید هرچه زودتر تعویض شوند. بنابراین اگر قرار است که کاتالیزور خودرویتان را تعویض کنید، توصیه می‌کنیم در خرید این قطعه دقت زیادی به خرج دهید و جنس اصلی و باکیفیت خریداری کنید.
شستشوی کاتالیزور چگونه انجام می‌شود؟
شستشوی کاتالیزور به‌وسیله یک محلول ویژه که برای همین منظور تولید شده است انجام می‌شود و کلیه آلودگی‌ها و رسوبات جمع‌شده در این قطعه حساس را پاکسازی می‌کند. اما شستشوی کاتالیست، نیازمند رعایت نکات فنی خاصی است که فقط از عهده افراد متخصص و باتجربه در این حوزه برمی‌آید. بنابراین توصیه می‌کنیم که هرگز تعمیر و سرویس کاتالیزور خودروی خود را به دست افراد مبتدی کم‌تجربه نسپارید. زیرا کوچکترین اشتباه در این امر می‌تواند خسارات سنگینی را به خودروی شما وارد کند.
شستشوی کاتالیست یکی از بهترین راهکارها برای کاهش آلایندگی خودرو و بهبود کارایی این قطعه است. روش شستشوی کاتالیست به این صورت است که محلول مخصوص شستشو، به باک مخزن سوخت متصل می‌شود و با کمک سنسور اکسیژن، عملیات شستشو و پاکسازی کاتالیزور را انجام می‌شود.
متخصصین ما، برای شستشو و سرویس کاتالیزور خودروی شما، از بهترین و باکیفیت‌ترین محلول‌های وجود در بازار استفاده می‌کنند تا از این طریق، عملیات پاکسازی آن به بهترین شکل انجام شود و به قسمت‌های مختلف این قطعه حساس، هیچ آسیبی وارد نشود.
نکات مهم در هنگام شستشوی کاتالیزور
محلولی که برای شستشو و تمیز کردن کاتالیزور مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارای فرمول مخصوصی است که موجب می‌شود، در حین تمیز کردن کاتالیزور، قسمت‌های دیگر آن آسیب نبینند و دچار ایراد نشوند.
در دنیا، شرکت‌های اندکی، دانش و فناوری تولید این محلول را دارند، از این رو در هنگام خرید محلول شستشوی کاتالیزور، حتما از اصل و معتبر بودن شرکت تولیدکننده آن مطمئن شوید.
برخی از افراد غیرحرفه‌ای، استفاده از جوهر نمک را برای پاکسازی کاتالیزور، پیشنهاد می‌کنند. به شما توصیه می‌کنیم، هیچ‌گاه پیشنهاد چنین افرادی را قبول نکنید. زیرا جوهر نمک نه تنها کارایی کاتالیزور خودروی شما را بهبود نمی‌دهد، بلکه به دیگر قسمت‌های آن نیز آسیب می‌رساند، تا جایی که مجبور می‌شوید، مبلغ بالایی را برای خرید کاتالیزور نو هزینه کنید.
اگر سوالی در زمینه سرویس و شستشوی کاتالیزور دارید، کارشناسان ما آماده هستند تا راهنمایی‌های لازم را در این زمینه در اختیار شما قرار دهند.